Bilindiği üzere her kurum işçi alımı dahi olsa güvenlik soruşturması yapıyor, hatta özel kurumlar bile güvenlik soruşturması talep etmeye başlamıştı. Bu ise özel hayatın gizliliği konusunda sorun teşkil etmekteydi. Peki güvenlik soruşturması öğretmen adayları ve memurlar için yapılacak mı
Anayasa Mahkemesi, TBMM üyesi CHP’li Engin Altay, Özgür Özel ve Engin Özkoç ile 138 milletvekilinin açtığı iptal davasını 19 Şubat 2020 tarihli toplantısıyla karara bağladı. Mahkeme, 4045 sayılı Kanunun birinci maddesine eklenen ikinci fıkrayı Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. İptal edilen ikinci fıkrada şöyle deniliyordu:
“Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden ve elektronik bilgi işlem merkezlerinden bilgi ve belge almaya, 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Mahkemesi Kanununun 171 inci maddesinin beşinci ve 231 inci maddesinin onüçüncü fıkraları kapsamında tutulan kayıtlara ulaşmaya, Cumhuriyet başsavcılıkları tarafından yürütülen soruşturma sonuçlarını, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlar ile kesinleşmiş mahkeme kararlarını almaya yetkilidir”.
Resmi Gazetede Yayımlanan Karar
Resmi Gazete’de Anaya Mahkemesi’nin 19 Şubat 2020 tarihli kararının hüküm kısmında şöyle denildi:
“18/10/2018 tarihli ve 7148 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik yapılması Hakkında Kanun’un 29. Maddesiyle 26/10/1994 tarihli 4045 sayılı Güvenlik Soruşturması, Bazı Nedenlerle Görevlerine Son Verilen Kamu Personeli ile Kamu Görevine Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve 1402 Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun’un 1. Maddesine eklenen ikinci fıkranın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline 19/2/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”
Buna göre yetkisiz olarak güvenlik soruşturması talep eden kurumlara ret cevabi gelmektedir.
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırma işlemleri 4045 sayılı Kanun kapsamında yürütülmekte olup, 4045 sayılı Kanun’un l’inci maddesinde “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması; kamu kurum ve kuruluşlarında, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ve ceza infaz kurumlan ve tutukevlerinde çalışacak personel hakkında yapılır hükmü yer almaktadır.
Bununla birlikte; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Genel ve özel Şartlar 1 başlıklı 48. Maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (8) numaralı alt bendinde yer alan “Güvenlik Soruşturması ve/veva Arşiv Araştırması Yapılmış Olmak ” şeklindeki hüküm Anayasa Mahkemesinin ilgi (b) sayılı karan ile iptal edilmiş olup, konuyla ilgili olarak Emniyet Genel Müdürlüğünün İlgi (c) yazısında:
“Bu kapsamda yeni bir yasal düzenleme yapılana kadar güvenlik soruşturma ve arşiv araştırma işlemlerinin 4045 sayılı Kanunda belirtilen kişiler ile kendi özel kanununda ve ilgili mevzuatta belirtilen kişiler hakkında yapılacağı, bunların dışında kalanlar için Anayasa Mahkemesi’nin ilgi kararı kapsamındaki güvenlik soruşturması ve arşiv araştırma taleplerinin reddedileceği anlaşılmaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın güvenlik soruşturması talep etmesi halinde anayasaya aykırılığı söz konusu olduğundan öğretmen adayları için güvenlik soruşturması istenmemelidir. Zaten güvenlik soruşturması yapan belirli şartların dışında kalan kurumların güvenlik soruşturması talep etmesi halinde kurumların isteklerini reddetmektedir.
kamubilgi.com
